Passend examineren

Laatste update

Het College voor Toetsen en Examens stelt regels op voor de afname van de centrale examens bij studenten die ondersteuning nodig hebben. Bekijk de actuele versie van de regeling op overheid.nl. Voor extra toelichting zie de publicatie van de regeling in de Staatscourant.

Deskundigenverklaring

Soms is een aanpassing alleen mogelijk met een deskundigenverklaring. Een deskundigenverklaring is niet nodig:

  • Wanneer een student een visuele of auditieve beperking heeft;
  • Wanneer een student een motorische beperking of een chronische somatische ziekte heeft;
  • Wanneer de aanpassingen niet raken aan de voorgeschreven manier van afnemen, vorm of inhoud van het examen.

In alle andere gevallen is wel een deskundigenverklaring nodig om een aanpassing toe te kunnen staan. 

Passend examineren

Er zijn drie soorten aanpassingen mogelijk bij de centrale examens in het mbo:

  1. Aangepaste examens;
  2. Aanpassingen in de voorgeschreven manier van afnemen;
  3. Aanpassingen in de examenomgeving. 

Voor meer informatie over aanpassingen bij de centrale examens mbo, zie de Brochure Passend examineren in het mbo.

1.    Aangepaste examens

Het CvTE zorgt ervoor dat alle studenten examen kunnen doen. Dit betekent dat de examens zo gemaakt zijn dat bijna alle studenten ze kunnen maken, ook studenten die ondersteuning nodig hebben. Voor studenten die niet kunnen horen of zien zijn deze examens niet altijd toegankelijk genoeg. Daarom levert het CvTE aangepaste examens voor deze studenten.

Voorbeeldexamens

Van alle soorten examens zijn voorbeeldexamens beschikbaar om te oefenen. Studenten kunnen testen of zij het standaardexamen met de mogelijke aanpassingen kunnen maken, of een aangepast examen nodig hebben.

De voorbeeldexamens voor de standaardexamens en voor studenten met een auditieve beperking zijn beschikbaar via de online oefenomgeving. Deze voorbeeldexamens hebben de toevoeging 'dos'

De voorbeeldexamens voor de aangepaste examens voor studenten met een visuele beperking zijn beschikbaar via Examenbladmbo.

Examens voor studenten met een visuele beperking

In studiejaar 2024-2025 kunnen studenten met een visuele beperking in periode 1, 2, 3, 4, en 5 de aangepaste examens Nederlands, Engels en/of rekenen maken. Vanaf studiejaar 2024-2025 kunnen de aangepaste examens in dezelfde periodes afgenomen worden als de standaardexamens. Studenten kunnen daardoor het aangepaste examen op hetzelfde moment maken als studenten die het standaardexamen maken. 

Let op: In artikel 8 van het Examen- en kwalificatiebesluit staat dat een student per tijdvak maximaal twee kansen heeft om het examen te maken. Het nakijken van de aangepaste examens duurt langer omdat de antwoordbladen naar het CvTE gestuurd worden en met de hand worden nagekeken. Daarom is het advies de eerste afname aan het begin van het tijdvak te plannen.

NB: Voor elk examen (en de herkansing binnen eenzelfde periode) dient per student een apart formulier ingevuld te worden. Geef voor de tweede afname op het formulier aan dat het om een herkansing gaat.

Aangepaste examens Nederlandse taal en Engels

Het aangepaste examen Nederlands en/of Engels kan door de contactpersoon examencommissie via Mijn Examenblad vanaf juli 2024 aangevraagd worden via het daarvoor bestemde formulier. 

Aangepast examen rekenen 

Voor rekenen hoeft geen aanvraag te worden ingediend. De aangepaste rekenexamens zijn beschikbaar via Mijn Examenbladmbo. Van elk examen zijn meerdere versies beschikbaar zodat er als dit nodig is een inhaalsessie of herkansing afgenomen kan worden.

De correctievoorschriften en omzettingstabellen worden ook op Mijn Examenbladmbo gepubliceerd. De instelling is zelf verantwoordelijk voor het nakijken en het vaststellen van het cijfer. 

Examens voor studenten met een auditieve beperking

Voor studenten met een auditieve beperking zijn er aangepaste centrale examens Nederlands en Engels. Deze examens heten Dos-examens en worden standaard geleverd aan de mbo-instellingen. Een aanvraag doen is niet nodig. In de activiteitenplanning staat welke examens in welke periode afgenomen kunnen worden. 

Aangepast examen voor studenten met ernstige rekenproblemen/dyscalculie (ER-examen)

Sinds studiejaar 2019-2020 is het niet meer verplicht om rekenen te toetsen met een centraal examen. Dat mag met een mbo-instellingsexamen. De digitale rekenexamens 2A-ER, 2ER en 3ER zijn in het studiejaar 2024-2025 voor het laatst beschikbaar en kunnen gebruikt worden als mbo-instellingsexamen. Meer informatie over de ER-rekenexamens is te vinden op Examenbladmbo

2. Aangepaste wijze van afname

Voor alle centrale examens zijn regels vastgesteld voor de manier waarop het examen afgenomen moet worden. Eén van die regels is hoe lang een examen duurt. Soms heeft een student door ondersteuningsbehoeften meer tijd nodig om het examen te maken. De examentijd kan dan met maximaal 30 minuten worden verlengd. Ook kan een student spraaksynthese/verklanking gebruiken. De examencommissie beslist of de afname aangepast kan worden. Het CvTE hoeft hier geen toestemming voor te geven. Soms is wel een deskundigenverklaring nodig om dit toe te kunnen staan. 

3. Aanpassingen in de examenomgeving

Mbo-instellingen kunnen de examenomgeving aanpassen door bijvoorbeeld de werkplek aan te passen, het examen af te nemen in een prikkelarme ruimte, extra structuur te bieden of pauzes toe te staan. Voor dit soort aanpassingen is geen deskundigenverklaring nodig. Deze aanpassingen veranderen de manier van afname, de vorm of de inhoud van het examen niet. De examencommissie beslist over deze aanpassingen. 

Advies van het CvTE over aanpassingen

Het CvTE kan de examencommissie adviseren over aanpassingen bij het afnemen van de centrale examens. Het CvTE adviseert alleen over de mogelijkheden, maar beslist niet of een aanpassing nodig en/of mogelijk is. De examencommissie beslist binnen de regels zelf welke aanpassingen een student krijgt.

Als de examencommissie denkt dat er binnen de regels geen goede aanpassing mogelijk is, kan zij contact opnemen met het CvTE via het contactformulier op Examenbladmbo. Voor aanpassingen die verder gaan dan de regels toestaan, heeft de mbo-instelling toestemming nodig van het CvTE. Na overleg kan het CvTE besluiten een extra aanpassing toe te staan op basis van artikel 4 van de regeling.

Bekijk ook het webinar passend examineren in het mbo.